Szczury to problem szerzący się od domostw po przestrzenie miejskie, wywołujący szkody i niepokój. W tym artykule skupimy się na dwóch najczęściej spotykanych gatunkach tych gryzoni – szczurze wędrownym i szczurze śniadym, analizując ich pochodzenie, zachowania oraz wpływ na otoczenie. Przeczytaj wpis, aby odkryć, jak skutecznie radzić sobie z tymi intruzami i zabezpieczyć swoje otoczenie przed ich szkodliwym działaniem.
W tym artykule przeczytasz:
- Dlaczego wykonuje się zabiegi deratyzacji?
- Szczur wędrowny
- Szczur śniady
- Porównanie gatunków pod względem wyglądu
- Jak zapobiec pladze szczurów?
- Podumowanie
Dlaczego wykonuje się zabiegi deratyzacji?
Szczury są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych i znanych gryzoni na świecie. Należą do rodziny Muridae i rodzaju Rattus, w którym znajduje się wiele gatunków. Wszystkie rodzaje szczurów wykazują wysoką zdolność reprodukcyjną. Samice mogą mieć kilka miotów rocznie, a na każdy miot składa się zazwyczaj wiele młodych. Szczury są też znane ze swojej inteligencji i zdolności do adaptacji do różnorodnych środowisk. Mogą żyć w bliskiej współpracy z ludźmi, w środowiskach miejskich i wiejskich, ale także w naturalnych środowiskach, takich jak lasy czy pola. Niestety szczury są też szkodnikami, które niszczą plony i przenoszą choroby. Z tego właśnie względu wykonuje się zabiegi deratyzacji, czyli zwalczania tych gryzoni. Ma to na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się szczurów i eskalacji szkód, zarówno materialnych, jak i zdrowotnych. Ponadto obecność szczurów w przestrzeniach mieszkalnych i pracy jest uznawana za niehigieniczną i może powodować dyskomfort. Deratyzacja pomaga w utrzymaniu czystości i bezpieczeństwa tych miejsc.
Szczur wędrowny
Spośród licznych gatunków szczurów to szczur wędrowny (Rattus norvegicus) sprawia wiele kłopotu, szczególnie w obiektach magazynowych i halach przemysłu spożywczego. Można go spotkać również w domowych spiżarniach. Skąd wziął się ten gatunek szczura i jak go rozpoznać?
Pochodzenie i występowanie
Szczur wędrowny, bardziej znany jako szczur norweski, ma korzenie sięgające Azji, gdzie wyewoluował i zaczął swoją ekspansję. Do jego globalnego rozprzestrzenienia się przyczynił się głównie czas kolonialny. Szczury skorzystały z transportu morskiego, zasiedlając porty, statki handlowe i nowe obszary, co przyczyniło się do ich obecności na praktycznie wszystkich kontynentach.
Jeżeli chodzi o ilość ich występowania, to przykładowo szacuje się, że:
- w USA na 1 farmera przypadają 2 szczury, a w miastach na 5 osób przypada 1 szczur;
- w Indiach szczurów jest 6-10x więcej niż Hindusów;
- w Polsce liczba szczurów wędrownych sięga 18 milionów.
Szczury wędrowne można spotkać często przy rzekach. Bytują np. przy wałach przeciwpowodziowych. Ponadto są częstymi szkodnikami ogrodów i piwnic. Ponadto występują także w budynkach, piwnicach i kanałach, przede wszystkim tam gdzie mają dobry dostęp do pokarmu.
Wygląd
Dorosłe osobniki szczura wędrownego mierzą zazwyczaj od 20 do 25 centymetrów, a to bez uwzględnienia długiego ogona, który może osiągać nawet 22 centymetry. Ich sierść jest gęsta, przybierająca odcienie brązu lub szarości. Charakterystyczny długi ogon jest pokryty cienką warstwą sierści. Szczur wędrowny cechuje się też stosunkowo małymi uszami i oczami oraz krótkimi łapami.
Żywienie
Szczury wędrowne są prawdziwymi oportunistami w kwestii diety. To wszystkożerne stworzenia, a ich elastyczne podejście do jedzenia sprawia, że potrafią przetrwać w różnych warunkach. Ich menu obejmuje zarówno soczyste rośliny, jak i mięso (mięczaki, ryby, żaby, pisklęta, drobne ssaki typu myszy), a nawet padlinę, co sprawia, że stanowią wyjątkowe wyzwanie w kontekście deratyzacji.
Rozmnażanie
Szczury wędrowne mają wysoką zdolność reprodukcyjną. Samica rodzi od 2 do 5 razy w roku, a w każdym miocie jest średnio od 5 do 12 młodych. Ciąża trwa 21-23 dni. Co istotne, pełną dojrzałość płciową szczury wędrowne osiągają już po 3-4 miesiącach życia. Jeżeli chodzi o długość życia szczurów wędrownych, to może ona sięgnąć 3-4 lat, jednak zwykle gryzonie te przeżywają 12-18 miesięcy.
Zmysły
Wyjątkowo rozwinięty węch, słuch i sprawny wzrok sprawiają, że szczury wędrowne są nie tylko efektywnymi łowcami, ale także biegłymi nawigatorami w zmiennych środowiskach. Potrafią szybko dostosować się do zmieniających się warunków, unikając zagrożeń, znajdując schronienie i skutecznie przemieszczając się w poszukiwaniu pożywienia. Ich zdolności sensoryczne są zintegrowane w skomplikowany sposób, co pozwala im na szybką reakcję na zmiany w otoczeniu.
Szkodliwość
Szczury wędrowne są uznawane za szkodniki z powodu ich zdolności do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak tularemia czy leptospiroza. Ich zdolność do dostosowania się do warunków miejskich sprawia, że są trudnym przeciwnikiem w walce o utrzymanie higieny w przestrzeni publicznej. Są także przyczyną strat w magazynach i sklepach spożywczych.
Szczyry wędrowne znane są także ze swojej agresywności. Potrafią kąsać świnie, zostawiając dziury w ich ciele, niszczą prosięta, porywają lisie szczenięta z ferm, a także wyjadają błony płodowe gęsiom.
Ciekawostki
Szczury wędrowne to istoty inteligentne i społeczne. Wykazują zdolności do rozwiązywania prostych problemów, co sprawia, że są istotnym obiektem badań naukowych. Żyją w grupach hierarchicznych, co pozwala im lepiej przystosować się do otoczenia i efektywniej przetrwać. To społeczne aspekty ich życia wpływają na strategie deratyzacyjne, które muszą uwzględniać nie tylko indywidualne zachowania, ale także interakcje społeczne między tymi zwierzętami.
Szczur śniady
Kolejnym gatunkiem poddawanym deratyzacji jest szczur śniady (Rattus rattus). Jego wyjątkowo rozwinięte zmysły, specyficzna dieta i łatwość w dostosowywaniu się do zmian sprawiają, że może być trudnym przeciwnikiem, jeśli zasiedli się w domostwie lub obiekcie komercyjnym. Na szczęście doskonała znajomość tego gatunku szczurów pozwala dostosować plan deratyzacji i skutecznie usunąć szkodniki. Co warto wiedzieć o tych gryzoniach?
Pochodzenie i występowanie
Szczur śniady, znany również jako szczur czarny, wywodzi się z Azji Południowej. Podobnie jak w przypadku szczura wędrownego, gatunek ten szybko pojawił się na różnych kontynentach, wraz z dynamicznym rozwojem handlu i migracjami ludności. Szczury śniade występują m.in. w portach morskich, wzdłuż biegu Odry. Bardzo często gnieżdżą się w strychach, piwnicach i okrętach. Tworzą w glebie proste nory o jednym lub kilku otworach wylotowych.
Wygląd
Szczur śniady jest nieco mniejszy od swojego kuzyna, szczura wędrownego. Osiąga zazwyczaj długość od 17 do 24 centymetrów, a długość ogona może sięgać nawet 25 centymetrów. Charakteryzuje się długim, smukłym ciałem. Jego sierść jest zazwyczaj czarna, choć zdarzają się również odmiany o innym ubarwieniu. Ma duże, wysoko osadzone uszy i duże oczy.
Żywienie
Ten gatunek szczura skupia się głównie na nasionach i owocach, co różni go od szczura wędrownego, który preferuje bardziej zróżnicowaną dietę. Szczury śniade są również znane z jedzenia owadów, co sprawia, że są zdolne dostosować się do zróżnicowanych warunków środowiskowych. Ponadto żywi się ziarnami zbóż, warzywami, ziemniakami i owocami. Z racji, że dobrze się wspina i skacze na wysokość 1 m nie ma problemu z tym, by szukać pożywienia na drzewach. Co ciekawe po zdobywanie pokarmy oddala się do 100 m od gniazda.
Rozmnażanie
Szczur śniady rodzi od 4 do 5 razy w roku i każdym miocie wydaje na świat 2-13 młodych. Ciąża trwa 21-23 dni. Jeżeli chodzi o dojrzałość płciową, to szczury śniade osiągają ją po 3 miesiącach życia. Średnia życia tych gryzoni na wolności wynosi 12 miesięcy.
Szkodliwość
Podobnie jak ich kuzyni, szczury wędrowne, szczury śniade są potencjalnymi przenosicielami groźnych chorób, takich jak dżuma czy kiła. Ze względu na swoją zdolność do przenoszenia patogenów stanowią zagrożenie dla zdrowia. Są również uznawane za szkodniki w rolnictwie, ponieważ ich obecność może prowadzić do zniszczenia plonów.
Zmysły
Szczury śniade posiadają skomplikowany aparat węchowy, który umożliwia im wykrywanie różnorodnych zapachów na duże odległości. Dzięki temu mogą precyzyjnie lokalizować źródła pożywienia, a także unikać potencjalnych zagrożeń.
Duże, ruchliwe uszy umożliwiają im wykrywanie nawet najcichszych dźwięków w otoczeniu. To narzędzie jest kluczowe zarówno w kontekście łowienia zdobyczy, jak i w unikaniu niebezpieczeństw.
Wzrok szczurów śniadych, choć nie jest tak dominujący jak u niektórych drapieżników nocnych, jest jednak dostosowany do życia w warunkach ograniczonego oświetlenia. Ich oczy posiadają komórki zwane pręcikami, które są bardziej czułe na światło niż ludzkie, umożliwiając tym zwierzętom efektywne poruszanie się w ciemności.
Ciekawostki
Te zwierzęta wykazują niezwykłe umiejętności wspinaczkowe, co pozwala im unikać zagrożeń na poziomie ziemi. Są zdolne do pokonywania różnych przeszkód, a ich elastyczne ciała ułatwiają im poruszanie się w trudno dostępnych miejscach. Co więcej, szczury śniade potrafią skakać na znaczną wysokość, co stanowi imponujący element ich adaptacyjnych zdolności.
Więcej o tym, jak pozbyć się szczurów w domu i ogrodzie przeczytasz tutaj.
Porównanie gatunków pod względem wyglądu
Poniżej przedstawiamy porównanie wyglądu szczura śniadego i wędrownego. Grafiki ukazują, jak różnią się ich charakterystyczne cechy fizyczne, wpływające na ich życie i adaptację do środowiska.
Jak zapobiec pladze szczurów?
Zarówno szczury wędrowne, jak i szczury śniade, stanowią istotne wyzwanie dla zdrowia publicznego i gospodarki, a skuteczna kontrola ich populacji jest niezbędna, aby zminimalizować negatywne skutki ich obecności. Deratyzacja obejmuje działania mające na celu eliminację populacji szczurów. Wśród nich można wymienić różnorodne strategie umożliwiające ograniczenie szkód wyrządzanych przez te gryzonie.
- Trutki są preparatami chemicznymi, które zawierają substancje toksyczne dla szczurów. Po spożyciu trutki, gryzonie doznają zatrucia, co skutkuje skutecznym ograniczeniem ich populacji.
- Pułapki to kolejna skuteczna metoda deratyzacji, szczególnie tam, gdzie użycie trutki mogłoby być niebezpieczne, na przykład w pobliżu miejsc, gdzie przebywają dzieci lub zwierzęta domowe.
- Karmniki stanowią inną strategię deratyzacyjną. Są to specjalne pojemniki, w których umieszcza się trutki lub inne substancje przyciągające szczury. Karmniki są projektowane w taki sposób, aby zapewnić bezpieczeństwo dla innych zwierząt i ludzi, jednocześnie skupiając działanie trutki na szczurach.
Podsumowanie
Szczury wędrowne i szczury śniade, choć niewielkie, stanowią duże zagrożenie dla ludzi. Zrozumienie ich biologii, zwyczajów i sposobów działania jest kluczowe dla skutecznej deratyzacji. Współczesne metody zwalczania tych szkodników opierają się na interdyscyplinarnym podejściu, łączącym biologię, chemię i technologię.
Ochrona przed szkodnikami nie tylko zabezpiecza zdrowie publiczne, ale także chroni zasoby żywnościowe i infrastrukturę. Dlatego inwestycja w deratyzację to skuteczny sposób kontroli populacji szczurów.
